29 Eylül 2011 Perşembe

NAZİLLİ DESTANI

 
Üç yıl önce  öğrendim Bedri Rahmi Eyüboğlu'nun "Nazilli Destanı "yazısının olduğunu. Bu yazı bana bir kitap bir de yıllardır yazılarını çok severek okuduğum,değerli Çevirmen-Yazar Bertan Onaran ile okuyucu yazar dostluğu kazandırmış oldu...

"BEDRİ RAHMİ KİTAPLARI BERTAN ONARAN


İş Bankası Kültür Yayınları, sevgili ozan-ressamımız Bedri Rahmi Eyüboğlu’nun bütün yapıtlarını basıyor biliyorsunuz; elimde bu girişimin iki kitabı var: Sabır İle Koruk ve Pembe Vinç.

Birinci kitapta yetenekli ustanın 1952-53 yıllarında Cumhuriyet gazetesine yazdığı yazılar var, ikincisinde ise yine aynı gazetede yayımlanan 1953-54 yazıları.

Sabır İle Koruk’tan “Nazilli Destanı” başlıklı yazının bir bölümünü birlikte okuyalım.

“Selçuk’tan bindik trene/Aşk olsun tren diyene/ Kuyruğu kopmuş ejderha mübarek/ Deli divane bir katır/ Dört beş saat bin yetişir/ 32 dişini yerinden oynatır/ Adına otoray demişler/ Motorlu trenin kaynanası/ Sanki bütün vidalarını sökmüşler/ Sonra 10 kilometre ile salmışlar gecenin içine/ Rayların perçin yayların kaynak/ Sen kimin yârisin aman/ Her yanın oynak.

Altı saat içinde altı lunaparktan geçtik. Beyazına karıştı gözümüzün karası. Nazilli’ye vardık gece yarısı. Bir de ne görelim şehir baştan başa naylon ışıklar içinde. Nazilli dediğin nedir ki? Anadolu’da küçük bir kaza değil mi? Gecenin on ikisinde ışık, elektrik ışığı içinde yüzen bir Anadolu kasabası görmek insanı nasıl sevindirmez? “

…”Muhallebici dükkânı tertemiz. Onun da ışıkları naylon!...Birkaç adım ötede aynı ışıklarla donanmış derli toplu birkaç otel sıralanmış.

- Burası kaza değil, vilayet merkezi , diyorum.

- Burasını fabrika bu hâle soktu, diyorlar.”

Yazı, 25 Ekim 1953 tarihini taşıyor; Nazilli’ye şimdi gitsek, sevgili Bedri Rahmi’yi havalara uçurtan o pırıl pırıl kenti, orada yaşayıp çalışan üreten, hepimize unutulmaz Nazilli basmalarını dokuyan güzelim insanları görebilir miyiz? Ne Nazilli’de görebiliriz, ne başka bir yerinde yurdumuzun. Çünkü aslında Nisan 1939’da, Lozan Kahramanı İsmet İnönü’nün, ABD ile imzaladığı ilk ikili anlaşmadan sonra, yurdumuzun bütün kaleleri, bütün limanları, bütün üretim merkezleri önce usul usul, sezdirmeden, dünyanın en allı pullu sözleriyle bezenerek, uygarlık, barış, karşılıklı yardımlaşma diye diye; şimdilerdeyse en hızlı, en hoyrat biçimde ağızlarından sular akan yüzlerce yılın sömürgecilerine altın tepside armağan edildi, ediliyor."
.......................................
13.Ağustos 2008 Cumhuriyet Gazetesi

O sabah yazdığım iletide şöyle yorumlamışım:
"Bu sabah Cumhuriyet gazetimi her zamankinden farklı bir heyacanla okudum. 'Güzelin Ardında '  köşenizden çok sevinçli bir haberi sizden okudum. Çok sevdiğim Bedri Rahmi Eyüboğlu' nun bütün
yapıtlarının basılıyor olması. Hepsi birbirinden değerli ama benim için "Sabır İle Koruk" ayrı bir özellik taşıyor. Çünkü ben Nazilli'yim. ' Nazilli Destanı'  nın yazıldığı yıllarda henüz dünyaya gelmemişim . Şairimizin sözünü ettiği trenler yok artık. Çocukluk anılarımda kaldı. Sümerbank'ta yok.Nazilli basmaları da yoklar.Dokuyanlar da ,tek tük kaldı babam gibi seksenini aşabilenler. Bina duruyor Yüksek öğretim binası halinde. Sosyal devlet burada dedirten sosyal tesisleri yerle bir edildi...
Kitapları elime alacağım günleri sabısızlıkla bekliyorum. Arzu"




Bedri Rahmi Eyüboğlu'nun motorlu trenden indiği Nazilli İstasyonu. Otoraylar yok, hızlı tren dediklerinden var.



      Bedri Rahmi'nin çok beğendiği Gıdıgıdı treni .Düdüğünü çalmaz yıllardır ,fabrikasının makinaları gibi susukundur ,insansızdır...
           Fotoğraf:İlhan Öden http://sumerbank.blogspot.com/

"..._Misafirleri Gıdıgıdıya kadar götür,dedi
Evvela bir mahalle,bir semt adı sandım.sonra bir şöför,bir arabacı olacak dedim.Gıdıgıdı dedikleri bir küçük,maskara dekovil treni imiş. Belli saatlerde işçileri fabrikaya taşırmış....."Nazilli Destanı Bedri Rahmi Eyüboğlu



Nazilli'yi ışıl ışıl yapan Sümerbank Basma Fabrikası
Fotoğraf :İlhan Öden  http://sumerbank.blogspot.com/

"Nazilli Basma fabrikası'nda bir hafta kalacaktık, basma renklerini ve nakışlarını inceleyecektik .Bu davet üç senedir beni saran yazmacılığın, oldukça kahrını çektiğim çeşitli bez boyalarının, istim kazanlarının önünde çektiğim çilenin en büyük mükafatı oldu. Memleketimin en güzel köşelerinden birini, dünyanın en güzel fabrikalarından birini gördüm. Güzel, çalışkan, uyanık insanlar gördüm......." Nazilli Destanı Bedri Rahmi Eyüboğlu

Cumhuriyet Gazetesi'ndeki yazısı için Sayın Bertan Onaran'a, Fotoğraflar için Sayın Sümerbank Sevdalısı İlhan Öden'e teşekkür ediyorum.

Arzu Sarıyer

11 yorum:

Adsız dedi ki...

nazilli basmalarını çok özlüyorum..
süper bir yazı olmuş, sağolasın.. düşünce bahçesi

ali zafer sapci dedi ki...

Üçüncü yorum denemem, bakalım başarabilecek miyim?
Nazilli hayatımın en güzel yıllarını geçirdiğim, yazılarında bana Egelilik sıcaklığı bırakan Mustafa BALBAY 'ı hatırlatan güzel şehir. Bu harika yazı ve resimler beni çok etkiledi.

Arzu dedi ki...

Çok teşekkürler Düşünce Bahçesi,çok özlüyoruz evet...Çocuk ve gençlik giysilerimiz onlardandı.Sevgiler.

****************************

Yorum sorunları var Ali Zafer Bey,neden kaynaklandığını bilemiyorum.Nazili'li olarak çok sevindim ,Nazilli ile güzel duygu ve düşünceleriniz için...Merhaba hemşerim ;çok teşekkürler,selamlar.

Çınar dedi ki...

Basma. Ahh evet rengarenk desenli dallı güllü basmalar. Yazın basmadan kışın pazenden evde dikilen giyisiler. Bizim olan bizi yansıtan basmalar yok oldu yok edildi, bizim olan daha nice değerlerimiz gibi.

Bilgilendirici paylaşımın için teşekkürler, sevgiler

Arzu dedi ki...

Teşekkürler Sevgili Çınar,selamlar

Esin Bozdemir dedi ki...

Ne kadar güzeldi değil mi gerçekten de içinde insan emeğinin olduğu, Anadolu'nun renklerini ve Ege insanının 'Anadolumuz'un' sıcaklığını yansıtan ve de bizi anlatan o binbir renkli, pazenlerin, basmaların üretildiği Sümerbank dokuması kumaşlarımız...(artık öz değerlerimiz birer birer yok edildi ne yazık ki!)"Nazilli Destanı" - Bedri Rahmi Eyuboğlu ve o değerli edebiyatçımızın gözünden ve usta kaleminden Nazil'liyi anlatan... önemli detay bilgileri bizlerle paylaştığınız için çok teşekkürler...

Sevgi ve esenliklerimle
İyi hafta sonları dilerim...

Arzu Sarıyer dedi ki...

Çok teşekkürler Sevgili Esmir.Bedri Rahmi Nazili Sümerbank'da desen çalışması için bulunuyor,önemle üstünde durduğu desen "Türk Motifler" O motiflerden dokunmuş basma ve pazenler bugün ne çok arıyoruz ama yok;bir düş ,bir masal gibi anılarda kaldı.
Selam ve sevgiler,size de iyi hafta sonları.

gülsen VAROL dedi ki...

Türk malı Türk'ün malı!!!

Hey gidi günler hey.. Babam her 6 ayda bir Nazilli Buldan Bursa seyahatlerine çıkar ve mal siparişinde bulunup dönerdi..
1946 yılında.. Ah.. Arzu'm ah.. Babam anlattığında ne dediğini anlamazdım. "Peşkeş çekiyorlar ülkemi hatuuunnn..." diye bağırdığında!! çok küçüktüm ama babam ne diyorsa O! doğrudur diye düşünürdüm..

Sana yüreğim dolusu teşekkürlerimi sunuyorum bu güzel emsalsiz belge yazın için.

Arzu Sarıyer dedi ki...

Çok teşekkürler Sevgili Öğretmenim.Saygıdeğer babanız ne kadar uzak görüşlüymüş... saygıyla anıyorum. 1946; evet kırılma noktamız; o günlerde başlamış yağma,talan,yabancılaştırma...

ilhan ÖDEN dedi ki...

Bedri Rahmi'nin bu yazısını birkaç yerde okudum.Gazete için yazılmış bir makale olarak biliyordum.Hatta Yasin Ali Türkeri Gıdıgıdı belgeseli dosyasına da koymuş. Elinize sağlık çok güzel bir paylaşım olmuş.Benim için yazdığınız güzel şeyler için ayrıca teşekkür ederim.Selamlar.

Arzu Sarıyer dedi ki...

Ben teşekkür ediyorum İlhan bey; bugün Sümerbak'ı anımsıyorsak sizin sunduğunuz güzel belge ve anılar sayesinde çok daha güçlü...Sabır ile Koruk Bedri Rahmi Eyüpoğlunun Cumhuriyet Gazetesinde yayınlanan makalelerinin toplandığı kitap; Üç tane Nazilli ile ilgili makale var.Nazilli Destanı,Memleket Haritası,Sanat ve Fabrika;ana tema Sümerbank sonra Nazilli izlenimleri...